بررسی روند بیابانی شدن دشت خاش با تاکید بر معیارهای آب و پوشش گیاهی

به دلیل سیاست­های نادرست در بخش منابع آب و برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، کیفیت آب در اکثر دشت­های کشور کاهش یافته است. از این رو بررسی کیفیت آب به­منظور شرب و کشاورزی از نظر کیفی حائز اهمیت است. با این هدف در این پژوهش به بررسی روند تغییرات بیابانزایی در دشت خاش با استفاده از دو معیار آب زیرزمینی و پوشش گیاهی پرداخته شد و نمودارهای شولر و ویلکوکس برای سال‌های 1380، 1387 و 1394 با استفاده از نرم‌افزارهای AquaChem ترسیم شد. هم‌چنین تغییرات مکانی نیز در سطح دشت خاش با نرم‌افزار Arc GIS تهیه گردید و روند تغییرات پوشش گیاهی نیز با استفاده از تصاویر سنجندۀ MOD13A2 و تکنیک سنجش از دور صورت پذیرفت. نتایج با مقایسۀ نمودار شولر نشان داد که تعداد چاه‌هایی که از نظر پارامتر TDS دارای وضعیت غیرقابل شرب هستند طی سال‌های 1387 و 1394 نسبت به سال 1380 افزایش پیدا کرده­اند. این در حالی است که سطح اراضی که وضعیت شرب خوبی دارند در طی سال‌های 1387 و 1394 نسبت به 1380 کاهش پیدا کرده و بر سطح اراضی شرب قابل قبول افزوده شده است. مطابق نمودار ویلکوس نیز این نتیجه به­دست آمد که بیشتر چاه‌های منطقه شور تا خیلی شور هستند و استفاده از آن­ها برای کشاورزی مضر بوده و یا نیاز به تمهیدات است. نتایج روند تغییرات پوشش گیاهی نیز به صورت کاهشی بوده و میزان متوسط شاخص NDVI با گذشت زمان کاهش یافته است. در انتها می­توان چنین نتیجه‌گیری کرد که روند تغییرات در منطقۀ مورد مطالعه در جهت تخریب است. روند تخریبی در منابع پایۀ منطقه مورد مطالعه می‌تواند زنـگ خطری برای مدیران و برنامه­ریزان شهری و منابع طبیعی باشـد.